NAUCZYCIEL PRZYSZŁOŚCI

„Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat” – ten cytat od zawsze kojarzy się z Januszem Korczakiem – lekarzem, pedagogiem,wychowawcą z powołania, pisarzem, poetą, publicystą ale przede wszystkim jednym z pierwszych reformatorów edukacji…

Swoją codzienną pracą chciał reformować świat. Najważniejszym narzędziem takiej reformy było dla niego wychowanie i temu poświęcił całe swoje życie. Uważał, że najważniejsze jest stworzenie dziecku radosnego dzieciństwa bez względu na rasę, wyznanie i narodowość.W swoich metodach zakładał zaufanie i szacunek do dziecka. Dostrzegał w nim przede wszystkim człowieka i równego sobie partnera.

Jego nowatorski system wychowania oparty na zaufaniu, miłości, szacunku i porozumieniu się z dzieckiem, był reakcją na bezduszne wychowanie i ówczesną szkołę tradycyjną.Opierał się na zainteresowaniach dzieci i młodzieży, samodzielności, spontanicznej aktywności sportowej, dobrej kondycji psychicznej, rozwijaniu zdolności szczególnie artystycznych i werbalnych. Walczył o uznanie prawa każdego dziecka do osiągnięcia sukcesu na miarę jego wieku, zdolności, umiejętności i możliwości. 

W praktyce wprowadził m.in. tablice do porozumiewania się z dziećmi, na której można było zawiesić wszelkiego rodzaju ogłoszenia i zawiadomienia również pisane przez dzieci, skrzynkę na listy, (której zaletą była nauka odróżnienia spraw małej wagi od ważnych i pilnych, cierpliwości, gdyż wymagała poczekania na odpowiedź), szafę znalezionych rzeczy, gazetkę dziecięcą (uczyła spełniania przyjętych na siebie zobowiązań, planowania pracy, pracy w zespole i śmiałości w wypowiadaniu swoich przekonań) oraz wspólne posiedzenia z dziećmi. System dyżurów i uczestnictwa w pracach organizujących życie w domu wdrażało dzieci w czynności dnia codziennego.Porządki, praca w kuchni, jadalni, bibliotece, introligatorni i stolarni, pomoc słabszym w nauce czy opieka nad chorymi miało przygotować je do radzenia sobie w dorosłym życiu.

Ale najważniejszym i najbardziej innowacyjnym był samorząd dziecięcy (realizował trzy cele: wypełnianie zadań krótkoterminowych typu organizowanie wycieczek, przedstawień, dbałość o czystość i estetykę pomieszczeń, podejmowanie zadań stałych jak pilnowanie porządku, wykonywania obowiązków, opiekę nad własnością, organizację pracy oraz realizację zadań o charakterze rozwojowym (samodoskonalenie, nauka współżycia i współdziałania, pobudzanie społecznej aktywności) i sąd koleżeński z kodeksem przebaczenia. Sąd mógł skarżyć nie tylko dzieci, ale także dorosłych w imię zasady, że sprawy dziecka są ważne i wymagają poważnego i sprawiedliwego traktowania. Zadaniem sądu było przede wszystkim obrona słabszych, a paragrafy kodeksu były w głównej mierze ostrzeżeniem dla tych co zeszli na niewłaściwą drogę.

Janusz Korczak powoływał również rady pedagogiczne złożone z wychowawców. Im powierzał odpowiedzialność za cele i wyniki pracy, kierunek wychowania, opiekę, organizację życia i rozwój każdego dziecka.

Pedagogika Janusza Korczaka jest fundamentem wszelkich nurtów edukacji alternatywnej takich jak: szkoły demokratyczne,szkoły pracy i szkoły aktywności dziecka, nauczania wg planu daltońskiego, nauczania metodami projektów, edukacji wg metodyki M. Montessori czy szkoły waldorfskie. Jedna innowacyjność systemu wychowania Janusza Korczaka tkwi przede wszystkim nie tylko w atrakcyjnych środkach i technikach aktywizujących i angażujących dzieci i młodzież, ale w stworzeniu ciepłego i sprzyjającego klimatu stworzonego dla rozwoju dziecka. Nigdy nie zapomniał kochać dzieci i szukać w nich dobra, mocnych stron i talentów.